ภาวะท้องอืดหลังผู้ป่วยได้รับอาหารสายยางภาวะท้องอืด (Abdominal Distension) หลังผู้ป่วยได้รับอาหารทางสายยางเป็นภาวะที่พบได้บ่อย ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึง ภาวะลำไส้ไม่ทนต่ออาหาร (Feeding Intolerance) ค่ะ
💨 สาเหตุหลักที่ทำให้เกิดภาวะท้องอืด
ภาวะท้องอืดเกิดจากการสะสมของแก๊สหรืออาหารในกระเพาะอาหาร/ลำไส้ที่มากเกินไป ซึ่งมีสาเหตุหลักดังนี้:
การกลืนอากาศ: ผู้ป่วยอาจ กลืนอากาศ (Aerophagia) เข้าไปในขณะที่พูด, ไอ, หรือมีสายยางอยู่ในลำคอ
การให้อาหารเร็วเกินไป: การให้อาหารในอัตราที่เร็วเกินไป (เร็วเกิน 15–20 นาทีต่อมื้อ) หรือให้ในปริมาณมากเกินไป ทำให้กระเพาะอาหารและลำไส้ไม่สามารถปรับตัวและย่อยอาหารได้ทัน
กระเพาะอาหารเคลื่อนไหวช้า (Delayed Gastric Emptying): มักพบในผู้ป่วยวิกฤต, ผู้ป่วยเบาหวาน, หรือผู้ที่ได้รับยาบางชนิด (เช่น ยาแก้ปวดกลุ่ม Opioids) ที่ทำให้การบีบตัวของกระเพาะอาหารลดลง ส่งผลให้อาหารค้างอยู่ในกระเพาะอาหารนานกว่าปกติ
ชนิดของอาหาร: บางสูตรอาหารที่มีความเข้มข้นสูง อาจทำให้เกิดแก๊สในทางเดินอาหารได้
อากาศเข้าสายยาง: การปล่อยให้อากาศเข้าสู่สายยางขณะให้อาหารก็เป็นสาเหตุหนึ่ง
🛠️ วิธีป้องกันและแก้ไขภาวะท้องอืด
1. การปรับปรุงเทคนิคการให้อาหาร (Prevention)
ควบคุมอัตราการไหล: ต้องให้อาหารไหลลงช้า ๆ ตามแรงโน้มถ่วง (ใช้เวลา 15–20 นาทีต่อมื้อ) ห้ามดันลูกสูบ
จัดท่าผู้ป่วย: ให้ผู้ป่วยอยู่ในท่า ศีรษะสูง 30–45 องศา ตลอดเวลาที่ให้อาหารและหลังให้อาหาร
ตรวจสอบอาหารค้าง (GRV): หากมีปริมาณอาหารค้างในกระเพาะอาหารมากเกินไป ให้ หยุดให้อาหารชั่วคราว และปรึกษาแพทย์
การกำจัดแก๊ส (Venting): ในบางครั้ง พยาบาลอาจแนะนำให้เปิดฝาสายยางแล้วต่อกระบอกให้อาหาร (โดยไม่ต้องใส่ลูกสูบ) เพื่อปล่อยให้แก๊สในกระเพาะอาหารระบายออกมาสู่ภายนอก
2. การจัดการทางการแพทย์ (Correction)
ปรับอัตรา/ปริมาณ: แพทย์อาจสั่งให้ลดปริมาณอาหารที่ให้ในแต่ละมื้อ หรือเปลี่ยนไปใช้วิธี ให้อาหารแบบต่อเนื่อง (Continuous Feeding) ด้วยปั๊ม เพื่อให้อาหารไหลเข้าร่างกายอย่างช้าที่สุด
ยาช่วยขับเคลื่อน (Prokinetics): หากเกิดจากภาวะกระเพาะอาหารเคลื่อนไหวช้า แพทย์อาจพิจารณาให้ยาที่ช่วยเร่งการบีบตัวของกระเพาะอาหาร เช่น Metoclopramide
เปลี่ยนสูตรอาหาร: อาจมีการพิจารณาเปลี่ยนไปใช้สูตรอาหารที่มีไขมันต่ำลง หรือสูตรที่ย่อยง่ายขึ้น
หากผู้ป่วยมีอาการท้องอืดรุนแรง ท้องแข็งตึงมาก หรือมีอาการร่วมกับอาเจียน คลื่นไส้ หรือท้องเสียรุนแรง ควรแจ้งแพทย์หรือพยาบาลผู้ดูแลทันที ค่ะ
