ตับอักเสบเกิดขึ้นได้อย่างไร

[siritidaphon]

ตับอักเสบเกิดขึ้นได้อย่างไร

ตับอักเสบ (Hepatitis) หมายถึง ภาวะที่เซลล์ตับเกิดการบาดเจ็บและอักเสบ ซึ่งส่งผลให้การทำงานของตับลดลง ตับอักเสบสามารถเกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ โดยสาเหตุหลัก ๆ มีดังนี้:

1. การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ (Viral Hepatitis)
เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด โดยมีไวรัสหลายชนิดที่ทำให้เกิดตับอักเสบ ซึ่งแต่ละชนิดมีวิธีการติดต่อและความรุนแรงแตกต่างกัน

ชนิดไวรัส   วิธีการติดต่อหลัก                                                     ลักษณะความรุนแรง
A (HAV)   การรับประทานอาหาร/น้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ (จากอุจจาระ)   มักเป็น เฉียบพลัน และหายขาดได้เอง ไม่เป็นเรื้อรัง
B (HBV)   ทางเลือด, เพศสัมพันธ์, แม่สู่ลูก, การใช้เข็มร่วมกัน   อาจเป็น เฉียบพลัน หรือพัฒนาเป็น เรื้อรัง นำไปสู่ตับแข็งและมะเร็งตับ
C (HCV)   ทางเลือด (เช่น การรับเลือด, การใช้เข็มร่วมกัน)            ส่วนใหญ่มักเป็น เรื้อรัง และเป็นสาเหตุสำคัญของตับแข็งและมะเร็งตับ
D (HDV)   ทางเลือด ต้องติดเชื้อไวรัส B ร่วมด้วยเท่านั้น          ทำให้ตับอักเสบรุนแรงและเรื้อรังกว่าเดิม
E (HEV)   การรับประทานอาหาร/น้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ                  คล้ายไวรัส A มักเป็น เฉียบพลัน แต่เป็นอันตรายต่อสตรีมีครรภ์


2. แอลกอฮอล์ (Alcohol)

การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากและต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน จะทำลายเซลล์ตับโดยตรง ทำให้เกิด ตับอักเสบจากแอลกอฮอล์ (Alcoholic Hepatitis) ซึ่งหากไม่หยุดดื่มจะนำไปสู่ภาวะตับแข็งในที่สุด


3. ยาและสารพิษ (Drug and Toxin Induced Hepatitis)

ตับมีหน้าที่กำจัดสารพิษและยาส่วนใหญ่ในร่างกาย ยาหรือสารบางชนิดอาจเป็นพิษต่อเซลล์ตับได้หากได้รับในปริมาณที่สูงเกินไป หรือใช้ติดต่อกันนาน เช่น:

พาราเซตามอล (Paracetamol/Acetaminophen): หากรับประทานเกินขนาดมาก ๆ จะเป็นพิษต่อตับอย่างรุนแรง

ยาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะบางประเภท, ยาลดไขมัน, ยาต้านเชื้อรา

สมุนไพร หรืออาหารเสริมบางชนิด: หากมีการปนเปื้อนหรือมีส่วนผสมที่ไม่ปลอดภัย


4. ภาวะไขมันพอกตับ (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease - NAFLD)

ภาวะที่มีไขมันสะสมในเซลล์ตับมากเกินไป ซึ่งมักเกี่ยวข้องกับโรคอ้วน, ภาวะดื้ออินซูลิน, เบาหวาน และไขมันในเลือดสูง เมื่อภาวะไขมันพอกตับนี้เกิดการอักเสบ จะเรียกว่า ตับอักเสบจากไขมัน (NASH) และสามารถดำเนินไปสู่ภาวะตับแข็งได้


5. ภูมิคุ้มกันทำลายตับตัวเอง (Autoimmune Hepatitis)

เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ซึ่งแทนที่จะโจมตีเชื้อโรค กลับไป โจมตีและทำลายเซลล์ตับของตัวเอง อย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง


6. สาเหตุอื่น ๆ

โรคทางพันธุกรรม: เช่น โรควิลสัน (Wilson's disease) ที่มีการสะสมทองแดงมากผิดปกติในตับ หรือภาวะเหล็กเกิน (Hemochromatosis)

การอุดตันของท่อน้ำดี: ทำให้เกิดภาวะน้ำดีคั่งและตับอักเสบตามมา