รู้จัก "ตับอักเสบ" สัญญาณโรคตับที่ไม่ได้เกิดจากไวรัสเพียงอย่างเดียว

[siritidaphon]

รู้จัก "ตับอักเสบ" สัญญาณโรคตับที่ไม่ได้เกิดจากไวรัสเพียงอย่างเดียว

ภาวะ "ตับอักเสบ" (Hepatitis) คือภาวะที่เนื้อเยื่อตับเกิดการบาดเจ็บหรืออักเสบขึ้น ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงความผิดปกติในการทำงานของตับ สิ่งสำคัญที่คนส่วนใหญ่เข้าใจผิดคือ ตับอักเสบไม่ได้มีสาเหตุมาจากไวรัสเพียงอย่างเดียว แต่ยังมีสาเหตุสำคัญอื่น ๆ อีกมาก

นี่คือรายละเอียดเกี่ยวกับสัญญาณและสาเหตุของตับอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากไวรัส:


1. สัญญาณและอาการของภาวะตับอักเสบ

ภาวะตับอักเสบมักถูกเรียกว่าเป็น "ภัยเงียบ" เพราะในระยะเริ่มต้นหรือแม้แต่ในภาวะตับอักเสบเรื้อรัง ผู้ป่วยจำนวนมากมัก ไม่มีอาการ หรือมีอาการที่ไม่เฉพาะเจาะจง

อาการในระยะเฉียบพลัน (มักพบเมื่อมีการอักเสบรุนแรง)
ตัวเหลือง/ตาเหลือง (Jaundice): เป็นอาการเด่นที่สุดของภาวะดีซ่าน ซึ่งเกิดจากการที่ตับไม่สามารถกำจัดสารบิลิรูบิน (Bilirubin) ได้

อ่อนเพลีย เหนื่อยล้าผิดปกติ: เป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุด แม้จะนอนหลับพักผ่อนเพียงพอแล้วก็ตาม

ไข้ต่ำ ๆ ปวดเมื่อยตามตัว

คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร

ปวดท้อง หรือจุกแน่นบริเวณใต้ชายโครงขวา: ตำแหน่งของตับ

ปัสสาวะมีสีเข้มผิดปกติ: สีคล้ายน้ำโคล่าหรือน้ำชา

อุจจาระสีซีดหรือสีเทาอ่อน: เนื่องจากไม่มีน้ำดี (Bile) มาย่อยอาหาร


สัญญาณในระยะเรื้อรัง (เกิดภาวะตับแข็งหรือตับวาย)

หากตับอักเสบเรื้อรังนานกว่า 6 เดือน โดยไม่รักษา จะนำไปสู่ภาวะตับแข็งและมะเร็งตับ ซึ่งจะมีอาการที่รุนแรงขึ้น เช่น ท้องมาน (มีน้ำในช่องท้อง), ขาบวม, สับสน, อาเจียนเป็นเลือด (ในกรณีรุนแรง)


2. สาเหตุของตับอักเสบที่ "ไม่ได้เกิดจากไวรัส"

แม้ว่าไวรัสตับอักเสบ (A, B, C, D, E) จะเป็นสาเหตุหลักที่พบบ่อยทั่วโลก แต่สาเหตุอื่น ๆ ก็มีความสำคัญและมีอัตราเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง:


1. แอลกอฮอล์ (Alcoholic Hepatitis)

สาเหตุ: การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากและต่อเนื่องเป็นเวลานาน

ผลกระทบ: แอลกอฮอล์เป็นสารพิษที่ตับต้องกำจัด เมื่อได้รับปริมาณมากเกินไปจะทำลายเซลล์ตับโดยตรง อาจนำไปสู่ภาวะ ตับอักเสบจากแอลกอฮอล์ ซึ่งถ้าปล่อยไว้จะกลายเป็น โรคตับแข็ง


2. ยาและสารพิษ (Drug-Induced Hepatitis)

สาเหตุ:

ยาบางชนิด: เช่น ยาแก้ปวดลดไข้ (โดยเฉพาะ พาราเซตามอล หากรับประทานเกินขนาด), ยาลดไขมันบางชนิด, ยาปฏิชีวนะบางชนิด หรือยากันชักบางตัว

สมุนไพรและอาหารเสริม: บางชนิดอาจมีสารประกอบที่ส่งผลกระทบหรือเป็นพิษต่อตับโดยตรง

สารพิษจากสิ่งแวดล้อม: เช่น สารเคมีหรือสารพิษบางอย่าง

ผลกระทบ: ยาหรือสารพิษเหล่านี้อาจทำให้เกิดตับอักเสบแบบเฉียบพลันที่รุนแรงได้ หากไม่หยุดใช้ยา/สารนั้น ๆ ทันเวลา


3. ไขมันพอกตับ (Non-Alcoholic Steatohepatitis: NASH)

สาเหตุ: เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยมากในปัจจุบัน เกิดจากการสะสมของไขมันในเซลล์ตับ (Fatty Liver) ที่ไม่ได้เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์

ปัจจัยเสี่ยง: โรคอ้วน, ภาวะดื้อต่ออินซูลิน, โรคเบาหวานชนิดที่ 2, ภาวะไขมันในเลือดสูง และความดันโลหิตสูง

ผลกระทบ: เมื่อไขมันสะสมในตับมากจนเกิดการอักเสบเรียกว่า NASH หากปล่อยไว้จะพัฒนาเป็น ตับแข็ง และ มะเร็งตับ ได้เช่นกัน


4. ตับอักเสบจากภูมิคุ้มกันทำลายตัวเอง (Autoimmune Hepatitis)

สาเหตุ: เป็นโรคที่เกิดจาก ระบบภูมิคุ้มกัน ของร่างกายเกิดความผิดปกติ และหันมาโจมตีและทำลายเซลล์ตับของตัวเอง

การรักษา: ต้องใช้ยาเพื่อควบคุมการทำงานของภูมิคุ้มกัน

ข้อแนะนำ: เนื่องจากอาการตับอักเสบมักไม่ชัดเจนในระยะแรก การ ตรวจสุขภาพประจำปี และการตรวจการทำงานของตับ (Liver Function Test) เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการค้นหาความผิดปกติของตับได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ ก่อนที่จะพัฒนาไปสู่โรคตับแข็งหรือมะเร็งตับค่ะ